του Άκη Γαβριηλίδη
Η επιλογή του καθηγητή λοιμωξιολογίας Σωτήρη Τσιόδρα ως εκπροσώπου του υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό, και ο τρόπος με τον οποίο ο ίδιος χειρίστηκε το φορτίο αυτό, είχε δεχθεί ως τώρα –όχι αδίκως- σχόλια ομόφωνα ευνοϊκά, έως μερικές φορές εξυμνητικά από οπαδούς μιας πλατωνικού τύπου αριστοκρατικής αντίληψης που συνίσταται σε απέχθεια για τη δημοκρατία και σε λατρεία για τους μετρημένους «ειδήμονες» που διαφέρουν από τους «δημαγωγούς» και τους «αδαείς» επειδή έχουν κάποιον τίτλο για να διοικούν[1].
Σήμερα μεσολάβησε μία εξέλιξη η οποία θέτει σε δοκιμασία –αν δεν αναιρεί τελείως- όλους αυτούς τους τίτλους. Όπως μεταδόθηκε από τα ΜΜΕ, ο «σεμνός επιστήμων» μετέβη σε ορθόδοξο χριστιανικό ναό όπου και έψαλε στη θεία λειτουργία.
Σε επικρίσεις που διατυπώθηκαν για την ενέργειά του αυτή, (μέχρι στιγμής μόνο στο twitter, εξ όσων γνωρίζω), ο κ. Τσιόδρας αντέδρασε με πολλαπλές αποστολές ενός τυποποιημένου σύντομου κειμένου, του εξής:
Με ειδική άδεια κι 1 άτομο σε 1000 τετ μέτρα – αυτός είναι ο ρατσισμός για τον οποίο μιλάω κι εσείς αγαπητέ φίλε δεν καταλαβαίνετε
Η αναφορά στον «ρατσισμό» ομολογώ ότι ούτε εγώ καταλαβαίνω τι νόημα έχει. Πιθανόν να είχε προηγηθεί κάποια άλλη ανταλλαγή η οποία μου διαφεύγει.
Τα δύο ελαφρυντικά όμως που κομίζει αυτή η γραμμένη στο πόδι απολογία για την ουσία της κατηγορίας, είναι αβάσιμα.
Καταρχάς, το γεγονός ότι η ψαλτική περφόρμανς του κ. Τσιόδρα έλαβε χώρα με ακροατήριο ένα μόνο άτομο, ναι μεν αναιρεί την επικινδυνότητά της, αλλά την ίδια στιγμή αναιρεί και την όποια χρησιμότητά της. Πραγματικά, γιατί να βγει κανείς από το σπίτι του και να πάει να ψάλει σε μία αίθουσα άδεια, όπου κανείς δεν πρόκειται να τον ακούσει; Μια δημόσια επιτέλεση προϋποθέτει ένα ακροατήριο· αλλιώς δεν έχει νόημα να γίνει. Ποιος, και με ποια αιτιολογία, του έδωσε «ειδική άδεια» να κάνει κάτι τέτοιο; Σύμφωνα με όσα μας υποδεικνύει κάθε μέρα ο ίδιος από τις οθόνες μας, για να προστατευθούμε από τη λοίμωξη θα πρέπει να «μένουμε σπίτι» εκτός εάν συντρέχουν ειδικοί λόγοι. Το να ερμηνεύσει όμως κανείς έναν αριθμό βυζαντινών ύμνων, είναι προφανές ότι δεν αποτελεί τέτοιο ειδικό λόγο· η επιτέλεση αυτή δεν απαιτείται να γίνει σε αυτόν τον συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, αλλά μπορεί ανέτως να γίνει οπουδήποτε και οποτεδήποτε αλλού.
Ίσως πει κανείς εδώ ότι αυτό αποτελεί εκδήλωση των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων του ενδιαφερομένου –όπως έλεγαν κατά κόρον οι ορθόδοξοι φονταμενταλιστές όταν ήθελαν να αντιταχθούν στον περιορισμό των λειτουργιών και της κοινωνίας (τώρα μαζεύτηκαν κάπως). Ωστόσο, το επιχείρημα αυτό ήταν ήδη αβάσιμο τότε, και είναι πολύ περισσότερο αβάσιμο τώρα. Διότι ο κ. Τσιόδρας δεν είναι ένας οποιοσδήποτε ιδιώτης. Είναι φορέας δημόσιας [μικρο]εξουσίας, ο οποίος θέλει να υπαγορεύσει τη συμπεριφορά μας μέχρι και τις τελευταίες λεπτομέρειες σωματικής υγιεινής σε καθημερινή βάση. Σύμφωνα με το παλαιόθεν γνωστό ρητό, ο δάσκαλος που διδάσκει είναι αυτός ο πρώτος που θα πρέπει να ακολουθεί το λόγο του, αλλιώς υπονομεύει το κύρος και την πειστικότητα των υποδείξεών του.
Την ίδια μέρα, μεταδόθηκε ότι σε όλη την Ελλάδα έγιναν 233 συλλήψεις για παραβίαση των μέτρων.
Αναρωτιέμαι, τι τόσο χειρότερο από τον κ. Τσιόδρα έκαναν αυτοί οι 233 άνθρωποι; Άνοιξαν το μαγαζί τους αντίθετα προς τις υποδείξεις; Ακόμη και αυτό να έκαναν, ακόμη και αν η βαρύτητα της πράξης τους από την άποψη του κινδύνου μετάδοσης του ιού ήταν μεγαλύτερη, ωστόσο η πράξη τους δεν λειτούργησε για κανέναν μας ως παράδειγμα ή ως προηγούμενο. Από αύριο, όμως, αν κάποιος αστυνομικός πάει να κάνει ξανά μια τέτοια σύλληψη, ο ενδιαφερόμενος θα έχει στη φαρέτρα του πολύτιμες δικαιολογίες, που θα του τις έχει παράσχει ο ίδιος ο κ. Τσιόδρας –και ο παπάς που άνοιξε κι αυτός το μαγαζί του αντίθετα προς τις υποδείξεις. Θα μπορεί π.χ. να πει: «έλα μωρέ, νταξ, για ένα άτομο μόνο άνοιξα, μη γίνεσαι ρατσιστής».
Και ποιος θα μπορεί να του πει ότι έχει άδικο;
[1] Όπως ένα σχόλιο σε κοινωνικό μέσο που ανάρτησε εκστασιασμένος ο –άγνωστός μου- Panagiotis Karamalis, και αναδημοσίευσε ο γνωστός μου καθηγητής φιλοσοφίας, μεταξύ άλλων ερμηνευτής και μεταφραστής του Πλάτωνα, Βασίλης Κάλφας. Το σχόλιο είχε ως εξής: «Τις τελευταίες ημέρες, μέσα στην τραγικότητα που μας περιζώνει ζούμε ένα μικρό θαύμα… Όλη η Ελλάδα, αντί να περιμένει κάποιον γοητευτικό εξυπνάκια πολιτικό να χαϊδέψει αυτιά, αντί να περιμένει έναν «μάγκα» να κάνει πλάκα με την τραγικότητα των στιγμών, αντί να περιμένει έναν νόστιμο τραγουδιστή ή αθλητή να τοποθετηθεί σε πράγματα για τα οποία δεν έχει ιδέα… στήνεται στην τηλεόραση χωρίς να ανασαίνει για να κρεμαστεί από τα χείλη ενός σεμνού επιστήμονα που σε κάθε ερώτηση απαντάει με αριθμούς, που δεν χαϊδεύει αυτιά, που απαντάει γλυκά όταν πρέπει και αυστηρά όταν απαιτείται, που καθησυχάζει όταν μπορεί, αλλά βγάζει δόντια στα fake news και τις φήμες…
Κάποτε στο μέλλον ίσως πούμε ότι άξιζε τα τελευταία δέκα χρόνια να περάσουμε δυο χρεοκοπίες, αμέτρητες συλλογικές πλάνες και τον τελευταίο μήνα έναν σχεδόν-πόλεμο και μια παγκόσμια καταστροφή για να ωριμάσουμε όλοι απότομα και να αποκτήσουν τα παιδιά μας ένα νέο role-model».